Ayeri, acababa yo d'almorzar cuando senti sonar como una berrona p'hacia'l camín. Fui a escucar p'allá y vi que s'acercaba la mio amiga, la neanderthala Guoné, arreblagada nel mamut Atú, ñome que-y punxo porque pa llamalu diz "A, tu...". Saludémonos y empicipiemos a charrar un pocoñín.
-¿Pa ónde empobináis, Guoné?.
-Pues vamos pa un requexu qu'hai pacullá, cerca d'un pielgu del ríu, que ye la mapa de les mores y les prunales. Voi ver si cueyo daqué y, de pasu, pescar un camberu de truches pa xintar hoi...Y a ti, ¿cómo te va, Xanu?.
-Yo ando peresmolecíu col branu que nos vieno. Hai una seca tremenda. Los praos tan roxos y nun dan. A los árboles séquen-yos cañes y tiren aína la fruta ensin madurecer...Nun sé yo qué collecha va haber pa la seronda esti añu, nun sé...
-Pues tienes razón. Yo cada vegada tengo que me desplazar más lloñe pa cazar, porque los animales busquen requexos llentos pa comer. Y la fonte qu'hai onde vivo foi perdiendo agua y agora malpenes ye una pimpanina que pue acabar escosando d'equí a poco. Mal asuntu, mialma...
Tábemos asina parllando, cuando sentimos ruxir unos lloqueros y, d'un blincu cola so piértiga, púnxosenos delantre Sidru'l Guirriu. Saludémoslu, apurriónos la garapiña qu'arrecendía a romeru, y póngome yo:
-¡Cóime, Sidru!. Véote un poco apolmonáu...
-Normal. Ye que vengo fuxendo.
-¿Fuxendo de qué? -permedió Guoné.
-Pues d'Uviéu. De magar llantaron aquella banderona, ser asturianu y movese pela capital ye p'andar roceanu. L'asturianu ta desaniciáu de cualisquier usu institucional. Ponen en peligru los edificios del arte asturianu colo de la ronda esa, les cadenes de la Universidá estorben y gústen-yos más poner ehí terraces, y la última yá ye pa ponese a mexar y nun echar gota.
-¿La última?. ¿Sigue la recatafila de despropósitos capitalinos? -entrugúe yo.
-Pues sí. Resulta que van prohibir vender sidra nes casetes de les fiestes de San Matéu. De traca. Apocayá autodeclaráronse capital de la sidra y agora pónen-y estorbises. Lo d'esta xente ye tremendo. La zuna que-y tienen a tolo asturiano abúltame enfermiza. Sal dafechu de lo imaxinable.
-Yo camiento que tienen un xen estropiáu -intervino Guoné-. El xen de la supervivencia asturiana como pueblu. Puñar contra lo propio ye un suicidiu. Nun se-y ocurre a naide medio normal. Ye como si la viesca Dayuri nos diere repunancia y la entamáremos a mete-y fueu. Al final, cavaríamos el nuestru propiu cagüercu. Sí, mialma, esta xente tien un xen estropiáu y abondo.
Entós Atú pañó cola trompa daqué y apurriómoslo. Yera un cachu periódicu que dalgún pisapraos dexó tiráu como puxarra. Eché-y yo una güeyada y quedé clisáu.
-¡Rediosla!. ¡Voi tener que resfregar los güeyos, porque esto que toi lleendo nun pue ser verdá!.
-¡Cuenta, cuenta, Xanu!. ¿Qué trai ehí, ho? -entrugaron Guoné y Sidru a empar.
-Pues qu'equí a llau, pa Cantabria, prohibieron que canten los gallos, cuchar y que suenen les esquiles del ganáu. Paez ser que molesten al turismu rural.
-Bono, esto vien d'atrás y ta pasando per dayures -dixo Sidru-. Lo del cantu los gallos yá provocó xareos enforma. Tamién hai xente que denuncia les moñiques que dexen les vaques. El cuchu nun se pue tener a la vista. Pero lo de les esquiles nun lo sabía yo. ¡A ver si agora me van multar por facer sonar los mios lloqueros per ende, recóime...!. Y güeyu, qu'estes zunes escontra lo rural hailes per bien de sitios y ente nós tamién.
-Pues ehí tenéis otra amuesa más de lo alloquecida que ta la sociedá de los sapiens, amigos, -dixo Guoné-. La prioridá hai que la dar a la xente que vive y trabaya nel campu. Si hai urbanites que quieren pasar una temporada ellí tienen que saber lo qu'hai, adautase o nun dir. Pero agora resulta que cuatro turistes refalfiaos van dictar les normes de vida nel mundu rural. Resulta perdifícil de creyer, pero el camín que tán estaferiando nes nuetres aldees ye esi, el del desaniciu...
Y asina tuvi un cachu charrando colos mios amigos d'estes y otres coses más. Dempués, Sidru alloñóse blincando monte alantre, Guoné siguió camín del requexu del pielgu del riu y yo torné pa la llende del caborniu pensando qu'esti mundu ta llaráu de xente que tien el xen de la supervivencia estropiáu, miániques que sí...
