Entróme'l rixu esta mañana de dir a sentame cabo'l ríu. Asina qu'empobiné p'allá. Per estes dómines los caminos de la viesca cúbrense de fueyes y los árboles formen un cuadru con una pintalarrama de colores prestosos a embute. Mialma que la seronda ye una estación guapa verdá. Pues taba yo ellí, al llau del ríu estelándome cola ñatura, cuando vi que daqué baxaba pel agua. Yera'l madreñoxiru de Pinín que venía ñavegando. Cuando s'acercó más comprobé que, nesta ocasión, nun venía'l guah.e acompañáu del Gaviotu, que suel ser lo más corriente cuando nun vien solu. La so compañía yera Lluis de Turiellos, cola so montera y guedeyes asomando so ella. Saludémonos y entamemos a da-y a la parpayuela.
-¡Qué tal, chachos!. ¿Pa ónde enveredáis ríu abaxo?.
-Pues equí vengo con Lluis, Xanu, qu'anda envizcáu en ver a dalgún llondru pa sentir la so risotada. Mira qué venaes-y dan al nuestru amigu de montera, palu y madreñes -comentó Pinín.
-¿Y entós, Lluis?. ¿A qué se debe esi aquello que t'entró, hom? -entrugué yo.
Entós el nuestru amigu, alendó fondo, apretó los llabios, xubió les ceyes, y ponse él:
-Pues quiero ver y sentir reíse a un llondru pa espansionar y nun acabar alloriando dafechu colo que ta pasande per esti mundu alantre. Porque la cosa ta como pa montar nel madreñoxiru y colar pa otra galasia, si fuere posible.
-¡Cóime!. Pues cuenta, cuenta, ho. Que tengo pruyiciu por ver que ye lo que t'afala tanto -contesté-y yo.
-Pues verás, Xanu. Hai una entamada nesti Estáu onde tamos inxertaos de meter mieu. Formaron gobiernu nuevu un garrapiellu de fuerces polítiques. Ún de los puntos de los alcuerdos algamaos foi enxaretar una amnistía pa tratar d'empicipiar a iguar el problema catalán. Y, claro, a los ultres de la drecha y del ñacionalismu español escluyente viéno-yos la cuestión como aniellu al deu. Manifiéstense de contino, glayen conseñes a favor de la dictadura, rispen por un güelpe d'estáu, piden sopla-yos tiros a los contrarios...Tou un despropósitu, emburriáu tamién por unos medios informativos manipuladores y que dan noxu y vergoña. Y, pa rematala, el propiu rei, cuando'l presidente garró'l cargu, aprució con cara enfurruñada, amosando que nun-y gusta gota'l gobiernu formáu, dexando pa prau la so supuesta imparcialidá y asitiándose del llau ranciu ya involucionista.
-¡Rediosla!. ¡Pues menuda la qu'hai entamanada perhí p'alantre! -plasméme yo col relatu.
-Por suerte -dixo Lluis- tol xaréu ta concentráu per Madrid. Pero, como tal paez qu'esa autonomía ye l'equivalente a la España en xunto, da la impresión de qu'en tolos llaos los xareos son iguales. Pero, ñon. Por suerte notros sitios, como n'Asturies, manifestaciones hailes, pero ensin algamar les barbaridaes de la capital del reinu. Pero perhí alantre pasen tamién coses pertarrecibles. L'Estáu d'Israel ta masacrando a la población palestina de Gaza. Bombardea hospitales, cases y lo que cuadre. Unes barbaridaes que faen resfregar los güeyos pa creyeles. Y la comunidá internacional alcagüetando eses actuaciones. ¡Menudu mundu en que vivimos, Xanu!. Esto ye una llocura.
Entós Pinín, que taba en silenciu escuchándonos, arrascó la cabeza so la boina y ponse él:
-¡Coyona!. Pues acabo d'entender por qué Lluis aneciaba tanto en sentir la risotada d'un llondru. Ye una manera d'entrar notru mundu, d'escaecer tanta llaceria y de ver y sentir a un animal que figúraseme que ye ta más cepilláu que nós los humanos. ¡Ah!. Y tamién sentí dayures que la risa tien daqué de revolucionario, de francidor de la fosquedá. Y, pal casu concretu del andanciu facista que ta anubriendo esti Estáu, igual ye bona melecina p'alendar y garrar fuelgu. ¡Pero mirái, mirái!. ¡Un llondru!. ¡Ta adicando pa nosotros y echando risotaes!.
Pues sí, lo que dicía Pinín yera cierto. Un llondru taba agüeyando pa nós enriba una piedra y gargoliando eses carcaxaes propies d'él. Dempués tiróse de calón al agua y sumióse somorguiando.
-Bono, Xanu, agora vamos montar en madreñoxiru y dir volando pa Paxumal a visitar a los mios tíos Telva y Pinón, que quedé con ellos l'otru día -dixo'l rapaz.
-Y vamos ponenos cola mayanza cabera. Que yá pañaron les mazanes más serondes d'esti añu. Y, de pasu, echar unos paparaos de sidra'l duernu pa rellambé los focicos -amestó Lluis.
-Paezme estupenda la xera que vai facer, hom. Pero teo que vos encamentar que tengáis cuidáu con nun embutiellar muncha sidra'l duernu, nun vayáis a escagalurciavos toos...-díxi-yos yo.
Asina que, como asonsañando al llondru qu'acabábamos de ver, Pinín y Lluis echaron una risotada, montaron nel madreñoxiru y alloñáronse per allarribón. Y yo quedé a la vera'l ríu pensatible cola espirica de Lluis y mirando pal agua pa ver si aprucía otra vuelta'l llondru p'allegráme la mañana con dalguna risotada más de les suyes...
