Cuquiellín del rei,
rabiquín d'escoba,
¿Cuántos años falten
d'equí a la mio boda?.
"Cu-cu, cu-cu...."
Pela viesca Dayuri yá escuca la primavera. Entamen los páxaros a facer los ñeros, que yá lo diz el dichu "Marzu nialarzu", Dellos árboles empicipien a biltar o a floriar, van xubiendo les temperatures...Pa finales de mes va aportar el cuquiellu, que va facer sentir el so cantíu pel monte. Los picutorneros fáense ñotar col so ruxerrux barrenando los árboles...Y tamos tamién nes dómines prestoses d'inxertar pa que la pañada, la vendimia o la gueta vengan de llantones de bona castra...
Cuantayá que nun veníen a visitame Pinín y el Gaviotu. Aporten davezu xuntos. Y esta mañana aprucieron pela llende'l caborniu nel madreñoxiru. Posáronse, salí a la escontra de suyo, saludémonos y escomencipiemos a charrar.
-A, Gaviotu, anda la xente revolucionao p'allá pa la mariña -entrugué yo.
-Pues sí, Xanu. Ello ye que quieren llantar eólicos allá pa la mar y camienten los pixuetos que va oxa-yos la pesca. Asina qu'anden de cacíu revueltu reivindicando que nun-yos frayen enagora más un trabayu que yá pinta abegosu enforma.
-Yo, cada vegada que sal el tema de la mar y la pesca esnálame'l maxín pa les pescaderíes. ¡Menuda zuna y menudu andanciu qu'acutieron esos ñegocios, rediósla!. Que si rapito, nécora, buey de mar...¡tal paez que si lo castellanicen too va saber meyor el pescáu y el mariscu! -dixo entós Pinín.
-Vamos dicir daqué prestoso del tema, hom, -permedié yo-. Yá emprimen a vese los oricios, qu'avecen a coincidir cola tenporada de les espirches. ¡Qué bien xuncen sidra y oricios, rediola!. Y dende allarribón, en madreñoxiru, ¿qué tal se ven les coses d'esti país nuestru, chachos?.
-De llaceria, Xanu, de llaceria, -dixo Pinín-. Problemes na sanidá, nel tren, nos xulgaos, problemes perdayuri que mires. Asturies ye como una finca n'abertal que va quedando pa monte, ensin rozar nin curiar. Echamos la culpa d'ello a los políticos, pero la sociedá tien la so parte bultable nel problema. Nun ponemos remangu pa nada, cómenos les sopes tol mundu. Y nin flin nin flan, nun empobinamos pa llau dalgún.
-Amigos, dende cuantayá qu'Asturies nun pinta un res -dixo'l Gaviotu-. El nuestro destín ye vivir zampuxaos nuna crisis de contino. Décades de crisis. Xeneraciones criaes nesi bierzu. Zunes sociales que se repiten. Discursos tronaos...¿Qu'hai aruelos au esbrexen pa que les coses empobinen per otru camín?. Pues sí. Pero minoritarios socialmente y, per agora, nun son a tornar les llaceries que nos arcoxen. Claro que, a lo meyor, la xente d'ellos habría de facer autocrítica y agüeyar la realidá con otros antueyos, nun vaya ser que nun se tean plantegando les coses de la manera más afayadiza...
-Yo camiento qu'equí hai xente que vien a facer lo del cuquiellu. Ponen el so güevu nel nuestru ñeru pa que lu güariemos y echemos alantre la pollerada. Enfotámonos siempre no foriato, guirriamos cuando vienen d'acullá colos sos proyeutos, pero éntranos floxera a la hora de sofitar lo llariego. Eso, en política, rescampla de manera escandalosa -comenté yo.
-En política y en tolo demás. La xente queda empapirotiao y amomiao colo de fuera. Pero lo de casa queda apostalgao davezu. Y quien quier tirar p'alantre con ello tien un camín pindiu y mal amañosu pa percorrer. Ente nós, dende cuantayá, el pesu del Estáu, y de lo foriato en xeneral, na nuestra sociedá foi pergrande. Eso creó unos comportamientos sociales de mirar glayando pal pa estatal o salvador estranxeru que güe nun van nenyures. Nun nos queda otra qu'acostumanos a construyir coles nuestres propies erbíes y covencenos que naida va venir a sacanos les castañes del fueu -dixo'l Gaviotu.
Entós miré p'arriba del monte, alendé y póngome yo:
-Como aportásteis ceo esta mañana tenemos tiempu a embute antes de xintar. Asina que, aprovechando que ta'l día soleyeru, podíamos dir a espurrir les piernes camín del requexu de la Fonte'l Güeyu y echa-y una güeyadina a la venus nel so abellugu. A ver si la ñatura nos trai bayura esti añu y bona collecha allá pa cuando aporte la seronda.
-Paezme estupendo -dixo'l Gaviotu.
-¡Vamos p'allá darréu! -gritó Pinín.
-Pues vamos enfilár camín p'alatre. Pasiar pela viesca ye una actividá prestosa y reconfortante -añadí yo-. A too esto, agora los mui modernos llámenlo "baños de viesca". ¡Lo qu'hai que lleer y sentir per ende!.
-¡Rediósla!. Yo bañame siempre foi na mar y, si acasu en dalgún ríu, ¡pero na viesca!. El qu'inventó eso hubo llevitar de puru enchipe pensando que descubriere daqué inorao pa la humanidá -sorprendióse'l Gaviotu.
Y allá empobinemos los tres monte alantre, camín de la Fonte'l Güeyu, mientres siguimos charrando y adicando guañar los árboles y gorgolitiar los páxaros pela viesca Dayuri...
