La ilesia de San Esteban de Ciañu, en Llangréu, presenta dos portaes romániques del sieglu XII aprosimadamente. Yera vezu antiguamente orniar ilesies y catedrales con decoraciones qu'amosaren pasaxes bíblicos, históricos o moralizantes pa ilustrar a una poblacion mayoritariamente analfabeta. Los capiteles de les columnes yeren elementos afayadizos pa ello.Na ilesia referida tenemos capiteles historiaos na portada principal de la mesma y na que da a la cara sur del templu. Nel primer casu, alcontramos representáu'l martiriu del santu al que ta consagrada, San Esteban. Enfrentáu a elli afayamos representáu a un centauru con un arcu y una flecha apuntando na dirección del pasaxe del martiriu, escurque nun intentu d'aleccionar sobre l'actitú incivil de la sociedá y los instintos baxeros que causen llaceries como'l martitiu, anque esto cabero pue que seya una interpretación arriesgada miuya.
Pero la mio intención güei ye referime a la otra portada, l'asitiada pa la paré orientada al sur. Ellí podemos agüeyar unes serenes con dos coles en posición esparrancada y amosando o insinuando la fañagüeta. Conocida ye la serena como ser mitolóxicu qu'empixa a los ñavegantes pudiendo llevalos al naufraxu y la muerte. Nesti casu quiciabes la intención ye moralizante, y les serenes encamienten a quien les oberva de los peligros del sexu practicáu fuera de les llendes de la moralidá católica.
El porqué escoyeron nel so momentu a estos personaxes mitolóxicos p'adoctrinar a los fieles que diben al templu pémeque podemos atopalu afondando nos raigaños mitolóxicos asturianos. Naquelles dómines medievales la mitoloxía había tar perpresente y viva pente la población y la serena pertenecía a esi panteón mitolóxicu nuestru, arriendes del que podemos denominar clásicu.
Sigún eses tradiciones de nuestro -tema que yá traté notru sitiu d'esta bitácora- cuando una moza yera rebalba pa con so ma, ésta podía echa-y una maldición consistente en desea-y que camudara en serena. Si la madición se cumplía, la moza tresformábase en muyer-pexe. Buscaba entós un ríu cercanu pa echase a elli y algamar nalando la mar. Nel casu que nos ocupa, el conceyu llangreanu ta altravesáu pel ríu Nalón y, concretamente, la ilesia de San Esteban de Ciañu allúgase a un tiru piedra del calce del mesmu. Tenemos entós tolos elementos necesarios pa que les serenes fueren personaxes que cuacaren perfectamente pa representales nos capiteles del templu encamentado con elles a los feligreses escontra les tentaciones consideraes porcaces.
Arriendes de lo comentao suso, nun quixera acabar esti post ensin aprovechar pa capiar al llector sobre l'estáu d'abandonu en que s'afaya anguaño'l nuestru patrimoniu material. Por poner un exemplu, va tiempu recibíemos la noticia llamentable del esbarrumbe del arcu d'entrada qu'inda se conservaba nes ruines del castiellu históricu d'Alba nel conceyu de Quirós, ante la indiferencia xeneral y el desdexamientu de l'alministración. De la mesma manera, molinos, horros, pontes, cases, ilesies y conventos medievales, etc. esboróñense nel olvidu. Hasta'l mesmu arte asturianu, magar tea declaráu patrimoniu de la humanidá, rispe por un penitenciar y guerriar permanentes pa que les autoridaes pertinentes nun lu dexen apodrentar nel abandonu. Si la querencia pola cultura ye un índiz del desarrollu de los pueblos, equí n'Asturies, llamentablemente, nun paez que teamos asitiaos ente les sociedaes cultes precisamente.
