L'aire del pasáu fechu soplu cuélase peles resquiebres del tiempu y de la historia y algámanos, cíncanos. Dayuri que teas éntrate esi rixu que guaña en ti como un biltu de dómines fuxíes.Camines pela viesca y sientes esi aquello revesoso d'esplicar al sentir tascar una caña, ruxir les fueyes, burbusar l'agua del ríu amatagáu. Pescancies que, miániques, acullá en dalgún sitiu escuca una xana, camúdase un diañu o apecigaña un busgosu. Tienen qu'andar per ende. De xuro.
Nes coraes de la cueva notes que daqué to quedare plasmao pa siempre nos grabaos y dibuxos ocres de los paneles milenarios. Hasta'l goteriar de los pingolexos resúltate familiar. Too se torna nun xuxuríu llegáu d'ayuri. Afayadizo y pa nada ayeno.
Milenta vegaes y en sitios a esgaya afálate'l rixu llegáu d'allalantrones, como en pelondines, a posase nel megollu del to ser, biltar y espolletar.
No más fondero, desnudos de toa convención, degomanes, tratos y contratos, somos Pindal, Peñatú, Cuaña, Cuadonga, Tudela, Urriellu, gallón, osu, asturcón, viesca, fonte, vallada, cordal, puertu, vagamar...
Y sentímonos guirrios saltando pilancos pol otru yo insalvables. Vengámonos con ixuxús de los silencios impuestos. Francemos les torgues del futuru y entramos victoriosos ximielgando los pendones del ayeri.
Eso ye concretamente'l rixu, el soplu del pasáu colándose peles resquiebres del tiempu y de la historia.
Eso ye esautamente esi aquello revesoso d'esplicar.
