Tien el nuestru país bayura de túmulos. Construcciones llevantaes na prehistoria que van del neolíticu a la edá del bronce a manera de monumentu funerariu. Pero qu'algamen nel so singificáu sagráu más allá. A los anicios del propiu reinu asturianu, como lo demuestren los enterramientos de Pelayu y Favila venceyaos a esti tipu construcciones.Pero cuéntennos tamién los estudiosos d'estos túmulos que la so función nun yera sagrada y/o funeraria namás, sinón que facíen de finxos qu'indicaben que'l territoriu onde s'allugaben taba yá ocupáu por una determinada colectividá. Marcaben tamién posesión territorial.
Otramiente, cuéntennos les cróniques que los restos del rei Pelayu foron llevaos dende'l so enterramientu orixinal na ilesa d'Abamia a la cueva de Cuadonga onde güei pue vese'l so sepulcru. Claro qu'otra cosa ye qu'anguaño tea realmete ellí, cuestión perdiscutida. Pero'l sitiu simbólicu sí que lo ta, eso ye evidente y visible.
Si dalgo hai nel subconsciente más emocional y primariu de los asturianos que pervive con fuerza actualmente ye'l del apegu al llugar que se considera aniciu del reinu de so. Un llugar que, faciendo una comparación metafórica, marca a los güeyos del visitante'l territoriu "nacional" nacíu naquelles dómines, el túmulu cimeru que marca la pertenencia d'una tierra a los sos llexítimos dueños y vencedores na batalla ellí celebrada.
Pero faltaba-y un aquello importante al llugar pa ser túmulu sagráu y territorial daveres. Yera que dientro d'él reposaren los restos d'un antecesor notable, d'un cabezaleru reconocíu pola tribu, pola nación en formientu. Y d'ehí'l supuestu treslláu de los restos del so entamador pa reposar nes coraes de la cueva sagrada, del llugar sagráu, del túmulu nacional asturianu. Y, acabante facelo, la obra entós sí que taba yá, definitivamente, peracabada.
Y asina sigui funcionando güei pa una parte mui importante del nuestru pueblu pese a los sieglos trescurríos y magar les interpretaciones polítiques interesoses. Un llugar sagráu con un enterramientu notable que funciona como un finxu que señala, de manera nidia, qu'hai un territoriu ocupáu polos herederos llexítimos d'aquel reinu. Onde s'alluga la milentaria nación asturiana. Un llugar llamáu Cuadonga, el gran túmulu nacional de nuestro.
