Recuperar les tradiciones ye importante y tamién prestoso. La bayura cultural de les mázcares ivernales ye un terrén onde nun paramos d'atopar ayalgues.
Les xornaes de Valdesoto axunten cultura y folixa como parte d'un tou. Entamen los vienres con ponencies, informantes y conceyu abiertu colos participantes. Y apréndese enforma nelles, ensin dulda nenguna.
Tamién cultura, pero esta vegada xunida la la folixa, ye lo que podemos observar, pero más prestoso inda, compartir, na xornada del desfile del sábadu qu'esti añu tuvo una continuación el domingu pela mañana en Carbayín. Yo tuvi nos actos del vienres y del sábadu. Ye'l tercer añu que voi y la esperiencia ye arriquecedora a embute.
Participar nel desfile de mazcaritos del sábadu ye una esperiencia mui recomendable. Vese de manera estremada participando que mirando. Los sidros empobinando la xermandía marutada como nos vieyos tiempos. Personaxes que dan xuegu a tente bonete desendolcando'l so papel son bien improtantes. Como a basoira barriendo al revés, lo de fuera casa pa dientro y lo de la cuneta pa la carretera. Un rapaz qu'impresiona arrincando tapinos a fesoriazu llimpiu ensin reparar si'l terrén ye comunal o particular. Os choqueiros incansables, xingando cencerros y blincando. Claro que dir nun desfile d'estos tien los sos riesgos. Si ves un mazcaritu vestíu de pelleyes de los pies a la cabeza nun-y quites el güeyu, porque con un mancéu de rames que lleva na mano solmena per detrás y a traición al que se despiste y ye bien normal atopar xente arrascando la culera a lo llargo'l recorríu. Y asina bien de mazcaritos más faciendo'l so papel.
Esti añu pela primer vez hubo invitaos de fuera d'Asturies, de la vecina comunidá gallega, concretamiente de Viana do Bolo. Os boteiros impresionaron a la xente coles sos mázcares de madera rebilicoquiaes y orniaes, xingando esquilones y corriendo pente'l personal. Mientres, o folión, enllenaba la rodiada col so tinglar de fesories cutíes ya'l retumbar descomanaú de la so percusión. Bramente, si te dexes endolcar pel so tronar sonoru, acabes zampuxáu ensin remediu na folixa ya'l xaréu. Ye d'agradecer la so valoratible intervención nes xornaes d'esti añu y felicitalos.
Parte importante y d'agradecer ye l'aportación de dellos vecinos ufiertando a les puertes de les sos cases l'aguilandu. El que nun bebió y comió foi porque andaba despistáu, desganáu... o con una mázcara que-y trancaba'l pasu a la boca. Frixuelos, empanaes, embutíos, vinu, sidra, llicores... vamos pa merendar guapamente nun Xuasús me valga.
Y pa remate, na corrada de la ilesia la representación de la comedia. Los sidros llendando'l corru xente y el diañu faciendo de maestru ceremonies. Una comedia mui bien filvanada y representada, con oficiu, llarada de golpes d'humor que provocaben les carcaxaes d'un públicu siempre atentu pa nun perder gota de los xestos y los diálogos. Pero una representación que tamién dexa sitiu pa la crítica y afala col obleru de la so guiada a quien correspuenda.
Al final cola ún pa casa cola sensación de tenelo pasao estupendamente y pensando qué novedaes habrá pa les xornaes del añu siguiente, si marutase igual o d'otra manera... Y agradeciendo a l'asociación "El Cencerru" el trabayu impecable d'organizar y echar alantre estes xornaes que yá algamaron esti añu la cuarta edición. Y que seyan munches más.
