Les cases solariegues reciben ente nosotros el nome xenéricu de casones.El so tamañu ye variable. Dende casones qu'actualmente pasen desapercibíes nos cascos urbanos de les nuestres villes y ciudaes y delataes bien de veces poles piedres d'armes que conserven nes fachaes, a casones yá en forma de palaciu con torres y capiella adosada incluyíes.
Tamién l'estáu de conservación ye variable, dende les que tán anguaño esbarrumbando abandonaes hasta les que restauraron convirtiéndoles, en dellos casos, en museos o edificaciones d'usu públicu.
Hai delles que siguen les pautes de la nuestra arquitectura tradicional, como les que tienen dos plantes y corredor na correspondiente a la parte d'arriba.
Son les casones un resclavu d'otros tiempos que formen parte de la nuestra alcordanza. Nos sos blasones atópense representaos bien de llinaxes con fondu raigañu asturianu.
Conservense na actualidá casones de personaxes ilustres de la historia asturiana. A manera d'exemplos, ehí tenemos na villa avilesina la casa natal de Pedro Menéndez d'Avilés, en Somiedu la de Flórez Estrada, en Tuña (Tinéu) la del xeneral Rafael del Riego, o en Xixón la de Xovellanos y en Puerto de Veiga (Navia) la casona au morrió y que ye'l santu qu'ilustra esta entrada de la bitácora.
Nun ye cosa rara que tando pasiando per dalguna de les nuestres villes o ciudaes, o per pueblos y aldees del país, podamos atopanos con dalguna d'estes casones. Alcordances en piedra del nuestru pasáu y un patrimoniu que paga la pena l'esfuerzu por conservar.
