Cuenten que los griegos y romanos moflábense de los celtes y los
vikingos por usar na so alimentación la mantega, productu qu'aquellos
pueblos mediterranios consideraben propiu de los bárbaros.Como pueblu atlánticu que somos, los asturianos tenemos una tradición perenraizada de facer y consumir mantega. Les nuestres brañes y praos col so verdor son llugares afayadizos pa que pastie'l ganáu cola consiguiente producción de lleche, materia prima de la que sal la nidia mantega.
Pa tresnalo usáronse varios recipientes que cambiaron col pasu'l tiempu. El vexigu, que ye un odre xeneralmete de cabra, pa mazar (ximielgar) la lleche y la nata. Mientres se xiringaba'l vexigu, avezábase tamién a gargoliar cantares, usándolu a manera de ruxideru. Otru recipiente, la mazadera, ye posterior al vexigu y consiste nun cacíu fechu de varios materiales como la madera, el barru o el fierro y con un palu pa mazar o firir ximielgándolu dientro'l recipiente y sacar asina los gurullos que van formando la mantega. Y tenemos dempués la firidera, que vien a ser l'últimu esllabón evolutivu, y que ye un recipiente onde yá se emplega un rabil.
De toles maneres, convién añadir que la terminoloxía anterior nun se presenta siempre bien estremada, y asina la pallabra firidera úsase tamién pal recipiente llamáu mazadera, amás del yá mencionáu de rabil.
Otru aspectu interesante, dempués de llograr yá una pieza de mantega, ye'l dibuxu col que s'ornia. Mozquetes, llinies quebraes, dibuxos xeométricos... unos trazos que, dacuando, recuerden los qu'atopamos notros sitios como arques o horros. El tomase la molestia d'adornar les pieces de mantega yá tresnaes amuésanos la importancia y querencia d'esti productu na nuestra sociedá tradicional.
Antes de xeneralizase les bolses y cacíos de plásticu, pa llevar les mantegues a vender a les feries y mercaos de les villes, la xente de les aldees avezaba a llevales endolcaes en fueyes. Un vezu que s'espurría tamién pa presentar otros productos de la casería como'l quesu fresco o'l requesón. Un envoltoriu'l de la fueya bien ecolóxicu y que nun necesita de recicláu nengún.
Foi la mantega antaño un alimentu que nun podía faltar en nenguna casa. Güei reemplázase por margarines y otros productos asemeyaos. Y, a la hora del almuerzu, tamién van entrando modes foriates como la d'untar el pan con aceite, productu esti que vieno a sustituyir tanto a la mantega como al untu y al tocín que s'usaben antiguamente pa freír.
En definitiva, la cultura vinculada a la llechi, con gran raigañu ente nós allá de llos tiempos, tien na mantega una de les sos espresiones tradicionales y ye esti productu, tán básicu como humilde, una de les nuestres señes d'identidá gastronómiques que convién conservar y potenciar, neto a lo que se vien faciendo con otres dientro del camín siempre amañosu y seguru de potenciar lo propio.
