Convién nunca nun perder el norte propiu. Ellí ye onde s'alcuentra'l bon puertu de les nuestres vides.
Ellí ta la nación, el bierzu, el somantu, la identidá.
Cuando se pierde'l norte namás queda una Güestia ayena y d'alluendi. Y entós penitenciamos con ella al debalu y ensin llar.
El
nuestru norte rux nos tabayones de Cuadonga, na Cámara Santa de la
Catedral, nel ramu que s'ornia y ufierta, na tonada recia, na danza, na
llingua...
Soplen aires foriatos cuantayá qu'amenacen
con anubrinos. Aires calentuzos, pegañosos, aforfugantes, acompañaos de
cancios de serena que nos envizquen pa los cantiles...
El
nuestru norte ye del orpín, del mofu, de la fonte, de la ñeve, del
ruxerux del fayéu, del molín que mueve'l ríu, de la montaña y de la mar
atlántica...
Ensin esi norte súmense les xanes, los trasgos, los nuberos, los cuélebres...Namás que la Güestia permanez.
Pero una Güestia ayena y ensin Samain. Porque ye la d'aquellos que perdieron el so norte, la so patria, el so llar.
En chigre hai ambientucu. Ye un sitiu vieyu ya iguáu a la manera de los chigres d'antes. Tien esa canaleta alredor de la barra pa echar lo último del culete sidra. Meses y sielles cencielles. Alloñáu del cuentu ya'l ringorrango. Nes parés semeyes vieyes y la referencia obligada al fútbol.
Antóxaseme un sitiu afayadizu pal ritual que me pruye facer güei. Siéntome na mesa qu'atrocare y póngome a echar una güeyada a la prensa cosmopaleta provinciana. Miro pa los titulares en lletra gordo y pa los santos. Malpenes lleo un par d'artículos apelucaos de tanta puxarra escrito.
Siento rebusquinos en butiellu entrín y non espero pola primera parte del ritual gastronómicu que voi realizar. Normalmente, pídense primero'l platu fríu y dempués el caliente, pero nesta ocasión pa mio idea que yera meyor facelo al vies y asina lo encargué. Según pasa'l tiempu naguo cada vegada más.
La guisandera capia al camareru y apúrre-y el primer platu. Vien con él na bandexa y pósamelu na mesa. Trátase d'una potina esmaltada n'encarnao, cola tapa puesta. Quíto-yla y sal un vafu arrecendiendo a un arume de dioses.
Son llámpares. Esi manxar de los nuestros pedreros que yá descubrieren cuantisimayá, va pa nueve mil años, los nuestros antepasaos mariñanes. Hasta inventaron una arbía iguada nun regodón p'arrincales que los arqueólogos bautizaron como picu asturiense. Claro que, daquella, quiciabes les comieren crudes o escurque arroxando piedres pa echar nun odre enllenu d'agua pa calentalo.
Empecipio a saborgales adulces, petezme zarramicar los güeyos. Hai que tastiar despacín y dir pingando cachos de pan na salsa. El ritual escomenzó y alcuéntrome zampuxáu nél.
Acabo la primer parte de la xinta y enseguidina apruz el camareru cola segunda onde voi perfacer la mio particular comunión n'acabóndola. Trátase d'un centollu. Les pates pa un llau, los cachos d'abaxo preparaos, ya'l carru apináu coles coraes y cachos de güevu.
Otra vuelta sigo col ritual. Francer les pates pa saca-yos la caña. Espellicar los cachos de la panza. Y, pa finar, entamar a saborgar el conteníu del carru.
Acabo cola segunda parte de la xinta y, entós sí, aportó'l momentu de pone-y el ramu al ritual gastronómicu qu'acabo de tastiar. Garro'l carru del centollu y enllénolu de sidra. Mezse colos escarrapios que queden de les coraes del crustáceu. La sangre de la mazana y la carne del centollu en xuntanza, un ritual que paez sacáu de tiempos revieyos.
Acerco'l cacíu prehistóricu a los llabios y voi echando sorbiatos hasta acabar el conteníu. Acaba d'esta manera'l ritual gastronómicu. La comunión del presente col pasáu, la confirmación de que, anque abondo escalabrada, tenemos una cultura qu'alita en milenta manifestaciones, nesti casu gastronómica. Y que lo siga faciendo, mialma.
Convién nunca nun perder el norte propiu. Ellí ye onde s'alcuentra'l bon puertu de les nuestres vides.
