El
Samhain, nes cultures idoeuropees de raigañu celta, representa'l final
del branu y la entrada de la estación escura. Pon el finxu que marca
l'aniciu del añu nuevu.Nestes dómines, les ánimes de los difuntos tornen a mecese colos vivos y a percorrer los caminos y cases onde moraren.
N'Asturies esti retornu de les ánimes dexó una serie de vezos que se conservaron hasta hai unes décades, o qu'inda aliten rellumos d'elles anguaño. Na nuestra tierra vienen venceyaos a denominaciones propies, como nueche d'ánimes, de difuntos, Día de Tolosantos...Dalgunos d'ellos, arrecoyíos en trabayos sobre'l tema, voi esbillalos de siguío.
Nel día anterior al de los difuntos o tolosantos, facíense amagüestos en monte y dexábense castañes pa cuando les ánimes pasaren pel llugar pudieren reponer fuerces del so viax d'ultratumba. Na nueche d'ánimes, dexábense ferraes con agua pa que mataren el secañu, comida pa qu'aplacaren la fame y el llar encesu pa qu'escalecieren. Dexábase tamién llibre una cama pa que descansaren y poníase procuru en nun barrer pa fuera la casa pa evitar echar a dalguna que yá s'alcontrare na vivienda. Prendíense calaveres feches con calabaces o ñabos y asitiábense nos praos, güertes, cruciaes de caminos, corredores de les cases, etc., pa guiales nel so retornu pa coles sos families.
Arriendes de lo anterior, La Güestia, una xermandía d'almes en pena, andaba en procesión per ende. L'atopase con ella podía tener consecuencies fatales y yera, poro, tarrecible, anque había una serie d'actos que se podíen facer pa llibrase d'elles, como facer un círuculu en suelu y metese nél ensin mirala o echase boca abaxo. La so presencia nun ye sólo d'estes feches, anque se refuerza nelles, y la so misión ye rondar la casa d'un futuru difuntu. Ello fai que s'aprecie una dixebra ente ella y les ánimes del párrafu anterior. Pero dexó un rastru claru nel Samhain nuestru. Quiciabes nesi mieu a alcontrase cola Güestia tea l'aniciu del vezu a marutase de manera pantasmal y utilizar veles o les calaveres vexetales (o hasta de verdá) p'axorizar a los vecinos.
Un datu a destacar ye la dixebra conceptual ente'l cristianismu y el mundu precristianu a la hora de referise a les ánimes. Nel primer casu nun tornen pa colos vivos, y pa reunise con elles hai que pasar pel tránsitu de la muerte. Pero'l Samhain, les vieyes dómines de difuntos, representa'l retornu añal d'eses ánimes pa mecese colos vivos. D'ehí que s'entamen tou un conxuntu d'actividaes pa guiales y consiguir que s'afayen ente los sos.
Tenemos entós na nuestra cultura tou un camberu de costumes vinculaes col retornu de les ánimes, exa central de les celebraciones del Samhain européu -plasmáu ente nós na nueche d'animes y el día de difuntos-, que dexen perafitada la perclara güelga qu'esta cellebración dexó na nuestra tierra y que son un argumentu incontestable de la so pertenencia al ámbitu de los pueblos indoeuropeos conocíos xenéricamente col nome de celtes.
