Yera l'añu de 1.604 cuando Gonzalo Méndez de Cancio introducía n'Asturies unes semientes color d'oru d'un cereal trayíu de les amériques. L'arca onde veníen consérvase actualmente nel palaciu de Cancio en Tapia de Casariego.El clima asturianu resultó afayadizu pa qu'espoxigare'l cultivu d'aquel cereal que se xunió dende entós a otros yá tradicionales como la escanda o'l centén, llegando a apoderalos col pasu'l tiempu.
Echó raigones fondos la cultura del maíz ente nosotros. Anició una forma de trabayu comunitariu pernomada na nuestra cultura popular, la esfoyaza, onde la xente s'axuntaba pa esfoyar y enriestrar les panoyes. Y tamién pa trebeyar y entretenese con xuegos y cosadielles, que non too diba ser trabayar.
L'horru amosó una vegada más el so gran valir de celleru y de los sos gabitos o de los sos corredores colgaron per munchos años les riestres de maíz. Cuántes vegaes pudimos ver a daquién sentáu a la puerta l'horru esgranando una panoya usando como arbía'l tarucu vacíu d'otra. Tamién foi'l maíz una fonte arrogante de cantares pal nuestru folklore musical.
Y colos granos doraos del maíz fiximos farrapes pa tomar con lleche, tortos y un pan que ye un auténticu santu y seña de la nuestra Asturies tradicional: la boroña. Amasada la pieza y endolcada en fueyes, que puen dir dende les de berza a les de felechu, enfrnábase pa tresnala, o dexábase ente les áscuares del llar. Y como fartones que somos, nun podía escapase la boroña al nuestru vezu de preñar los panes. Asina que nació la boroña preñada con tol mangaráu gastronómicu que se nos ocurra mete-y p'alla.
D'esta manera, aquel cereal que llegare a nós a principios del sieglu XVII convirtióse nun de los panes más populares y reconocíos anguaño pente la nuestra xente. La boroña, el pan de los granos d'oru.
